🐘 Jina ji Fîlan Hez Diket 🐘

Tava bi heybet, bi hêz û dîn(ok) wextê saeta şola wê hatî, bi xwe got ez îro jî rengê xwe biguherînim ma dê çi bît? Ev emrê min digihite pênç mîlyarê û ez hindî temenê xwe jî vê dinyayê hem germ dikem hem jî bi rengê zer ronahî dikem. Ez neşim germahiya xwe bi temamî bibirim, ne tenê mirovên di vê dinyayê da dijîn dê xirabî bi tesîr bin, dê hemi xweza ser û bin bît. Lê pê rengekê tiştek nabît. Gellek gellek pê rengê cida hinek kes şaşmayî bimînin. Ew jî li gorî saeta insanan herî zêde dê rojek bikişît, ji xwe roja dî ez ê rengê normal bidem wan.

Tava me ya huphupe bi hemî enerjiya xwe dest pê guhertina rengê xwe kir. Ji zerê ber bi narenciyê, ji narencî ber bi pembeyê, ji pembe ber bi binevşiyê… westiya û hindek bêhna xwe da. Pê quweta xwe ya herî dûmayîkê binevş kire soreke tarî wek hinarên Zîvzîkê. Bi vî guhertinê, roja hemi caran di nav ezmanê şîn da wek gulberojkê vedibû, nehe wek sor gulekî vekirîbû. Tirêjên sor ewilî ketibû di nav axa qehweyî. Pêşî rengê axê ji qehweyî guhertibû zereke vekirî, paşî bi germahiya xwe ax kel kir. Hem germahî hem jî tîrêjên sor giheştin pelgêd daran û ew jî ji keskê guhartine qehweyiyê.

Hudhuda rengorengo ji avê ziviriyabû êca biçîte hêlîna xwe ya li ser çiqlên darê hatî çêkirin, şaşomaşo mabû. Ji koka darê heta çiqlên darê bibû pembeyî, pelgêd wê jî bibûn qehweyî. Xwest vî halê bo yekê bibêjît. Bi lez firiya, digel firiyana wê rengên ecêp dît û zanî ku ne tenê cihê wê, herder guheriye. Li rast marekî qehweyî hat. Marê got:
-Hevalê hudhud, ka were tana me. Li bajarê me binêre çi lê hatiye. Hudhudê halê derdora xwe jî got û paşî ew nas kir. Ew marê reşik bû. Bi vî guhertinê ewê jî nesîbê xwe hilgirtibû. Çawa av bîte narencî, esman bîte binevş, rengê marê reşik jî ji reşê guherîbû qehweyiyeke vekirî. Rengê xwe meraq kir, eger çi tişt ne wek berê bît, wê gavê divêt rengê wê jî biguherîba. Ji mara ji halê xwe bêzar pirsî:

-Rengê her tiştekî guheriye, min ji vê halê te, te nasnekir. Divêt ez jî guherî bim. Te çawa ez naskirim ? Mar lalopelo bû, çimkî rengê hudhudê cihê xwe de bû. Piştî hudhudê ew hal zanî, hindek fikirî û sedema neguherîna xwe famkir. Her tûkekî wê rengek bû hemen hemen di nav tûkên wê da her reng hebû, guherî bît jî ew nedihate dîtin. Xwe hindekî bextvekirî hesiband, rengê wê bi temamî bibaya reş, spî yan jî sor dê çibikira?! Hindek keyfa xwe lê anî dîsa jî, di nav ava rengê narencî da kire şipe şip, li esmanê binevşî bi perên xwe kire pire pir, digel cûcikên ji reşê wergerîne û bûne rengorengo dans kir.

Keyf xwoşiya wê, tava bûyî sor didît û hesûdiyên xwe lê dikir. Çimkî yê ji bo keyfa xwe dînatî dikir ew bû, yê keyfa xwe lê dikir hudhudok bû! Bi vî halê gellek bêhntengbû, xwest her tiştê wek berê biket. Lê quweta wê nemabû, ya herî baş li benda şevê mabûn bû. Hêjta saet danzdeh bû, bo şevê kêmzêde mabû şeş saet. Bêçare li cihê xwe rawesta, bi hesûdî leyîza xwezayê seyr kir. Mêşan dest dabûn hev dileyîstin û hingivînên xwe yên wek zîve belav dikirin. Kulîlkan pê bayê rengên xwe yê nû seyr dikirin û ji wê serê diçûn serê dî.

Leyîstina hemi benîbeşeran berdewam dikir lê tava me ji vê keyfê kêm mayî bû. Çimkî ewê maneya dînatiyê fam nekiribû.

Trêna Qersê li benda min e. Xwedê biket, tava kumreş berfa çîqspî ya Serhedê neket rengeke din!

Hêjta bixwîne Fikra xwo bêje

Ha min dêma te maçî kir, ha lêvên te!

Ji bin hişê Fîlajijinanhezdiket

9 Şirove

Pablo Amargo/Jot Down

Nebîte derew bawerkem heft-heşt salî bûm. Sermaya Geverê gelekî mirov êsîrê malan kiribû. Nizanim ez çend rojan êsîr mabûm, lê esseh têt bîra min; pişt nîvroyek bû. Li ber min sêniyek hebû. Min hem xwarin dixwar hem li fîlmeke yeşîlçamê di televîzyonê de temaşe dikir.(Gelo fîlma yeşîlçamê bo zarokekê piçûk ne ecêp bû?)

Dayîka min a çav şîn, por zer(piştî pîrbûnê bibûn porên henakirî) û por xingilok jî wekî gellek caran pişta xwe dabû paldangê û destkariyek çêdikir. Bavê min ji wan re digot: "tentene". Çimkî çi caran ji ev tiştene hez nekiribû. Fîlma min berdewam dikir. Min li tiştek temaşe dikir lê nayê bîra min ka lîstikvan, cih, cil û bergên wan çawa bû. Belkî jî ew cûre temaşe kirin ji xweşiya zaroktiyê dihat. Seyrkirineke bê xem, bê kul...

Bitenê ew sahneya jin û mêrikê hev maçî dikirin têt bîra min. Çawa ew sahne hat, min ji nişka ve qûmandana televîzyonê hilgirt û qenal guhart. Çimkî gava xalên bavê min yên ji Îranê dihatin mala me û pêkve televîzyon temaşe dikirin, bavê min jî sahneyên wehe derbas dikir. Digel guhartina min, dayîka min ew hevoka xwe ya piştî ez mezin bûm jî ji bîra min neçûyî û li jiyana min bitesîrkirî got:

"Ji bo çi te fîlm guhart? Ha min lama (dêm) te maçî kir, ha lêvên te!"

Wê gavê ez nizanim piştî ew gotina dayîka min ez çend fikirîm lê piştî ez mezin bûm û dema min bi çavên xwe gellek tişt dît ew gotin qet ji bîra'm neçû. Nehe jî difikirim, Xweda kiriye ku ez li wê hevokê rast hatime çi zû bît, çi dêreng bît. Axir me ya xoş zanî, dît û kir!

Piştî ku min kitêba Mahmud Baksi ya bi navê Gundikê Dono xwend, rûpelekî ku vê bûyerê xist bîra min rast hatim.

"Aso ket milê Perîxanê. Perîxanê deriyê odê hêdî hêdî vekir, her du ketin holê. Bi ketinê re qîjînî ji keçikan çû. Hinek ji wan zikopişto tera bûn, hinek jî ji wan lal man. Xasma cilên Asoyê, makyaja wê, qondera wê ya reş û panîbilind, goreya naylon, û zerik... Dilê keçan tije keser kir. Tevan xweziya xwe bi Asoyê anî....

Perîxanê berê xwe da keçikan û got:

-Keçikno! Em ê vêga fîlm çêkin. Tê bîra we, min ji we re behsa sînemayê kiribû. Ez û Aso artîstên vê fîlmê ne. Hûn jî temaşekar in.

Perîxanê Aso qepaçe kir. Destê xwe danî ser memikên Asoyê û guvaşt. Asoyê rûyê Perîxanê maçî kir.

Reng li keçikan nema. Ji şerman re serê xwe xistin ber xwe. Perîxanê bi çû rûyê ev tişt bi Asoyê re dikir? Ma li cem bajariyan fedîkirin tunebû?

Perîxanê di bin çevan re dipalandin. Milê xwe avêt stûyê Aso û berê xwe da keçikan û got:

-Ez dizanim hûn çi difikirin, lê ya rastî fîlm wiha tên çêkirin.Li bajaran keç û xort dikevin milên hev û carinan jî hev maçî dikin. Divê mirov beriya zewacê hev baş nas bike. Zewac tiştekî muhîm e.

Keçikekî pirsî
- Hema wisan vekirî Perîxan?
Perîxanê got:
- Belê, vekirî, li ber çavan, çima na?
Yeke din pirsî:
- Wisan aşkera hev maçî dikin, ne?
Perîxanê bersiv da:
- Hem ji çavan. Ma dê û bavên we hev maçî nakin?
(...)

(Gundikê Dono, Mahmut Baksi, Weşanên Lîs, 2010)

Hêjta bixwîne Fikra xwo bêje

Ji rêya saet û nîvan têm ez!

Ji bin hişê Fîlajijinanhezdiket

0 Şirove

Piştî amadeyên dawî û hevdîtina nas û hevalan, ez xwe digehînim Otogar ê. Dixwazim bi otobêsa sê û nîvê biçim, pazdeh deqîqe maye. Di whatsappê bo hevalê xwe dinivîsim:

-Heta çend deqîqeyên dî tu li vê derê yî, li gorî wê ez bîlet bistînim?

-Heta pênç deqîqeyên dî ez li wê derê me.

Zû bi zû diçime hundur. Dipirsim:

-Bîlet bo sê û nîvê heye?

-Cihek heye.

-Bila bîleta "xwendekar û cam kenari" bît.

-Mixabin "cam kenari" çinîne, jixwe bitenê cihek maye. Li cem te qarta acenteyê heye ku ez xwendekar bibirim? ..Wê gawê ez "bîst dibirim."

-Ez nimara kîmlîka xwe bibêjim, nabît?

Paşî jetona min dikevît. Ji ber ku parê bîleta xwendekaran, hejdeh mîlyon bû. Bi zemê bibû bîst. Yanî camêrê jixwe xwendekar birîbû. Bîleta xwe distînim û têm cem otobêsa xwe, li benda hevalê xwe dimînim. Hevalê min têt, di destê wî de pirtûkek. Pirtûkê ji wî distînim û xatirê xwe dixwazim. Nimara 14 ê digerim. Aha, nivîsa 14-15! Êê ji bo çi jinik li ser paldanka 14 ê rûniştiye? Ez xwe bêdeng dikem, qet nabêjim: "Hanımefendi benim yerim koridor tarafı yani 14 numara, yerinizin pencere kenarı olması gerekiyor."

Jinika por zer, çav şîn û rû bi wesem radibît û cih didete min. "Teşekkür ederim" dibêjim û hêdîka cihê xwe dirûnim. Rêhevalê min heya 10 deqîqeyan destê xwe pê peçeteyên bi qolanî paqij diket. Ez jî wê gavê pirtûka xwe ji çenteyê xwe diderxînim, lê dinêrim. Abla piştî paqijkirinê, ji çenteyê xwe bêhnekê diderxînît û dikete fis fisss. Piştî bi vî bêhna jehr ez pirtûka xwe dîsa dikeme çenteyê xwe. Bedela wî kaxez û pênûskê digerim. Tête bîra min ku lênûsk û pênûskên xalê min wek hemi caran bo min cida kirî, min ji bîr kiriye li malê. Lê digerim, çawa di çenteyê min da lênûskê nota çinîne? Dîsa tête bîra min, min ew jî kiribûne çenteyê xwe yê piştê û dabû mûavînê ku bikete bagaj. Lê digerim, lê digerim... Aha, hinek kaxezên li ser notên psîkiyatrî dinivîsît!

Pêşiya nivîsê li derdora xwe dinêrim. Rê wekî hemi caran, acenteya ez pê re têm wekhev, cihê ez diçim wekhev, rawestgeh wekhev, mirovên li derdorê wekhev, îkramên otobêsê jî wek hemi caran; Çay û kek! Heger her tişt wekhev bît, gelo ya cida û ya dilê min diêşand çi bû ? Temam, hat bîra min. Vê carê ez te nabînim. Her tim, pişt re hişê min tête serê min!

Ez kaxezên xwe yên qurmiçî top dikem ku bikeme çenteyê xwe; pênûska min dikete teq û req, bezir dibît li bin piyên min. Mûavîn:

-Abla, ancak gawa tu peya dibî tu dikarî peyda bikî. Jinika li ber tenişta min:

-Herhal nezera min li te ket. Min di dilê xwe de digot; çawa di otobêsê de wiha dinivîsît. Nexweşiya miyop li min heye, ez nikarim tenê tîpekê jî bixwînim.

Pênûskekî wekî çavên xwe yên şîn ji çenteyê xwe diderxîne û dikete di nav destê min. "Belkî kêr karê te bît." Otobês dirawestît, derdikevim. Bêhna komirê, dengên firoşkara û çipe çipa baranê bi meşa min zêde dibît.

Ji rêya saet û nîvan têm ez!

Hêjta bixwîne Fikra xwo bêje